Hệ thống điều hòa ô tô hoạt động như thế nào? Đây là tất cả những gì bạn cần biết

Thời tiết nóng đã quay trở lại, và một trong những điều tệ hại nhất mà bạn có thể gặp phải là nhấn nút điều hòa không khí, nhưng chỉ nhận được không khí nóng. Hoặc thậm chí không có chút không khí nào cả. Điều đó có nghĩa là hệ thống điều hòa không khí của xe bạn đang gặp trục trặc. Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến sự cố, từ đơn giản cho đến phức tạp. Và trước khi bạn chạy đến cửa hàng phụ tùng ô tô để thử nạp một lon chất làm lạnh vào hệ thống, có một số điều bạn nên biết. Vì điều đó có thể không khắc phục được sự cố, ngay cả tạm thời, và ngay cả khi có, thì nó cũng không phải là một giải pháp lâu dài. Vậy nên hãy cùng tìm hiểu một số kiến thức cơ bản về cách điều hòa không khí hoạt động, những trục trặc có thể xảy ra, và cách khắc phục.

Hệ thống điều hòa ô tô hoạt động như thế nào?

Bộ sưởi trong ô tô của bạn thực chất chỉ là một bộ tản nhiệt nhỏ. Nước nóng đi qua cái gọi là lõi sưởi (heater core). Nhiệt phát ra từ lõi này và luồng khí nóng thổi vào trong xe để làm ấm khoang nội thất.

Hệ thống điều hòa không khí hoạt động nhờ sự thay đổi áp suất trong chất làm lạnh. Những thay đổi này được tạo ra bởi máy nén (compressor), thiết bị bơm chất làm lạnh. Nó tạo ra một bên áp suất cao và một bên áp suất thấp. Ở bên áp suất cao, máy nén đẩy chất làm lạnh dạng khí qua dàn ngưng (condenser). Tại đây, chất làm lạnh ngưng tụ lại (hiểu chứ?), và trong quá trình đó, nó giải phóng nhiệt, nhiệt này được thoát ra ngoài không khí đi ngang qua dàn ngưng.

Chất làm lạnh dạng lỏng lạnh đi vào bên áp suất thấp của hệ thống, gọi là lõi bay hơi (evaporator core). Tại đây, chất làm lạnh bốc hơi (thấy có quy luật chưa), và quá trình này hấp thụ nhiệt. Nhiệt mà nó hấp thụ đến từ luồng không khí bên ngoài đi qua lõi bay hơi, do đó làm mát không khí trước khi đưa vào khoang nội thất ô tô.

Ở hầu hết các xe ô tô chạy bằng động cơ đốt trong, hệ thống điều hòa không có liên quan gì đến hệ thống sưởi. Thay vào đó, dung dịch làm mát nóng từ động cơ được đưa vào một bộ tản nhiệt nhỏ gần khoang xe gọi là lõi sưởi. Nó hoạt động tương tự như bộ tản nhiệt, không khí bên ngoài đi qua bộ tản nhiệt, hấp thụ nhiệt từ dung dịch làm mát trước khi đi vào khoang xe để làm ấm. Đây cũng là lý do tại sao nếu xe bạn bắt đầu bị quá nhiệt, bật hệ thống sưởi là một cách tốt để giải tỏa bớt nhiệt ra khỏi hệ thống làm mát của động cơ.

Tuy nhiên, với xe điện – vốn không có nhiều dung dịch làm mát nóng để tận dụng – chúng cần tạo ra nhiệt bằng những cách khác. Một cách là truyền điện qua các dây điện trở cao, khiến chúng nóng lên và truyền nhiệt vào không khí, nhưng cách này cực kỳ kém hiệu quả. Điều đó đặc biệt bất lợi khi bạn cần dùng điện để vận hành xe. Vì vậy, một tính năng rất được ưa chuộng là máy bơm nhiệt (heat pump), về bản chất là hệ thống điều hòa có thể hoạt động hai chiều. Nhớ là chúng ta đã nói có một bên áp suất cao (thải nhiệt) và một bên áp suất thấp (hấp thụ nhiệt). Nếu đảo chiều hệ thống, bạn sẽ có bên nóng làm ấm không khí cho khoang nội thất thay vì bên lạnh. Cách này hiệu quả hơn nhiều so với sưởi bằng điện trở, vì thế rất lý tưởng cho xe điện.

Hệ thống điều hòa có thể hỏng như thế nào?

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến hệ thống điều hòa ngừng hoạt động, cùng các bộ phận có thể đã hỏng và cần sửa chữa hoặc thay thế:

* Rò rỉ chất làm lạnh: Rò rỉ từ ống bị nứt hoặc các khớp nối kém dẫn đến hệ thống ngừng hoạt động. Mất dầu làm lạnh do rò rỉ có thể khiến máy nén hỏng.

* Bụi bẩn: Bất cứ thứ gì ngoài hóa chất làm lạnh và dầu trong hệ thống điều hòa đều được coi là bụi bẩn. Bụi bẩn có thể làm kẹt vòng bi máy nén, gây hỏng van tiết lưu, làm phân hủy chất làm lạnh và dầu, cũng như gây ăn mòn các bộ phận kim loại.

* Tắc nghẽn: Có thể xảy ra vì nhiều lý do. Phổ biến nhất? Bụi bẩn, mạt kim loại, chất hút ẩm bị nghiền vụn, và các tạp chất từ không khí. Những chất này gây áp suất cao, sinh nhiệt và mất bôi trơn trong hệ thống A/C. Sự kết hợp chết người giữa áp suất và nhiệt gây phân hủy vòng “O”, ống dẫn giòn, và kẹt vòng bi máy nén. Mất bôi trơn có thể khiến máy nén hỏng.

* Độ ẩm: Kết hợp với kim loại và chất làm lạnh, độ ẩm có thể tạo ra oxit và axit – một bản án tử hình chắc chắn cho bất kỳ hệ thống điều hòa nào. Ngoài ra, độ ẩm có thể làm đông cứng van tiết lưu và chất hút ẩm bị nghiền vụn.

Tất cả những yếu tố trên đều dẫn đến hỏng hệ thống điều hòa. Hệ thống không hoạt động có thể kéo dài trong bao lâu trước khi hỏng hoàn toàn? Chỉ cần đủ thời gian để những điều kiện trên phát sinh – và thời gian đó không lâu.

Ngoài ra, cũng đáng lưu ý liệu vấn đề bạn gặp phải là nhiệt độ không khí, hay luồng không khí. Nếu bạn không cảm nhận được không khí thổi ra, có thể vấn đề nằm ở quạt gió, hoặc ở các cửa gió điều khiển luồng không khí. Thậm chí có thể có vật gì đó trong ống dẫn khí cản trở luồng gió. Những vấn đề này không liên quan trực tiếp đến hệ thống điều hòa.

Tôi có thể chỉ cần nạp lại gas lạnh không?

Nếu điều hòa của bạn cần nạp lại gas, điều đó có nghĩa là chất làm lạnh đang bị rò rỉ khỏi hệ thống. Có thể mua một lon gas lạnh để nạp lại hệ thống đã bị hụt. Nhưng hệ thống bị hụt là vì có rò rỉ – điều đáng lẽ không nên xảy ra. Vậy nên chỉ nạp gas không giải quyết được vấn đề gốc rễ. Điều đó cũng đồng nghĩa rằng chất làm lạnh sẽ lại rò rỉ lần nữa. Khi đó bạn không chỉ lãng phí tiền bạc mà còn xả thải những chất có hại cho môi trường ra không khí.

Nhiều xe hiện nay sử dụng R134a, một loại khí nhà kính mạnh, và các xe cũ hơn sử dụng R12 – đã bị phát hiện là gây hại cho tầng ozone. Vì vậy, để bảo vệ túi tiền dài hạn và môi trường, bạn nên tránh những giải pháp tạm thời kiểu nạp gas, thay vào đó hãy tìm ra nguyên nhân thực sự và khắc phục tận gốc.

Vấn đề khác là không phải lúc nào hệ thống không hoạt động cũng do thiếu chất làm lạnh. Có nhiều bộ phận khác và lỗi kỹ thuật khác có thể khiến nó ngừng hoạt động – như đã nêu ở trên.

Tôi nên đưa xe đến đại lý hay tiệm sửa chữa bên ngoài?

Xét đến việc bộ nạp gas tại nhà khó có thể khắc phục triệt để vấn đề, và cũng có thể những bộ phận khác đã hỏng, tốt nhất bạn nên đem xe đến nơi sửa chữa chuyên nghiệp. Và chúng tôi biết – có thể đây không phải điều bạn muốn nghe – nhưng chúng tôi muốn thẳng thắn với bạn.

Thợ chuyên nghiệp sẽ chẩn đoán nhanh hơn và có thể có sẵn các linh kiện và chất làm lạnh cần thiết để sửa chữa. Họ cũng có thể thu gom và xử lý chất làm lạnh còn lại một cách đúng quy trình. Nếu xe bạn còn trong thời hạn bảo hành của nhà sản xuất, hãy đưa đến đại lý để được bảo hành. Nếu đã hết hạn, bạn có thể chọn bất kỳ xưởng sửa chữa uy tín nào bạn tin tưởng.

Làm sao để biết xe tôi dùng loại gas lạnh nào?

Nếu bạn thực sự muốn tự nạp lại điều hòa, bạn cần sử dụng đúng loại chất làm lạnh. Có ba loại chất làm lạnh phổ biến dùng cho điều hòa ô tô: R12 (hay còn gọi là Freon), R134A, và vài năm gần đây có thêm R1234yf.

Xe của bạn sẽ có nhãn ghi rõ loại gas được sử dụng, nhưng mỗi hệ thống điều hòa đều có cổng nạp kích thước khác nhau để đảm bảo chỉ có loại gas phù hợp mới được nạp vào. Bạn tuyệt đối không được trộn lẫn hoặc dùng sai loại chất làm lạnh, vì các linh kiện trong hệ thống được thiết kế riêng cho từng loại.

TRUNG TÍN HỖ TRỢ CẦM CỐ CÁC LOẠI XE Ô TÔ, XE TRẢ GÓP NGÂN HÀNG. LIÊN HỆ CHÚNG TÔI:

HOTLINE: 082.365.5858

EMAIL: phuongphamaaa@gmail.com

Fanpage: Trung Tín Luxury

Địa chỉ: 58 Văn Cao, Ba Đình, Hà Nội.